Trygd innan vitlíki
Vitlíki (artificial intelligence) hevur stórt potentiale til at skapa frambrot og loysa stórar avbjóðingar í okkara samfelag. Men samstundis sum vit brúka vitlíki, er tað sera umráðandi at hugsa um trygd. Trygd í vitlíki er ein týdningarmikil partur av at tryggja, at vit brúka hesa tøkni á ein tryggan og ábyrgdarfullan hátt. Her eru nøkur lykilpunkt, sum eru verd at hugsa um, tá tað kemur til trygd í vitlíki:
1. Steðga netálopum við vitlíki
Cybertrygd er ein av týdningarmiklastu avbjóðingunum í dag, og vitlíki kann vera ein sterkur leikari í bardaganum ímóti netálopum. Við at nýta vitlíki kunnu vit betur eyðmerkja óvanliga netferðslu og leita eftir møguligum álopum, áðrenn tey raka. Vitlíki kann læra frá undanfarnum álopum og brúka hesa vitan til at finna nýggjar hóttanir. Hetta ger, at vitlíki er eitt serstakliga effektivt amboð til at steðga óheimilaðum atgongd og tryggja dátur hjá fyritøkum og einstaklingum.
2. Dátuvernd og privatlívsrættindi
Vitlíki-loysnir krevja ofta stór mongdir av dátum fyri at kunna læra og menna seg. Hetta kann innihalda persónligar upplýsingar, so sum tínar netvanar, tín bústað ella tínar heilsuupplýsingar. Tí er tað avgerandi, at vit hava góðar skipanir fyri at verja hesar upplýsingar og at tryggja, at tær ikki verða misnýttar. Hóast vitlíki kann hjálpa við at optimera tænastur og forbetra upplivingar, má dátuvernd altíð vera í miðdeplinum.
3. Atlit til heilsu og trygd í kritiskum skipanum
Vitlíki verður í dag nýtt í fleiri kritiskum skipanum, so sum heilsuverkinum, ferðslustýring, og í øðrum lívsneyðugum infrastrukturum. Í hesum førum er tað sera umráðandi, at vitlíki-loysnir eru væl testaðar og hava innbygdar trygdarverjur. Feilir ella netálop kunnu í ringasta føri hava stórar avleiðingar fyri fólk og samfeløg.
4. Siðfrøðilig atlit
Eitt av mest viðgjørdu evnunum innan vitlíki er siðfrøði, serliga í mun til óvissa um avgerðir, sum vitlíki kann taka. Tað er týdningarmikið at tryggja, at vitlíki verður útviklað og brúkt á ein siðfrøðiliga rættan hátt, so at tað ikki verður misnýtt til skeivar ella diskriminerandi avgerðir. Hetta er serliga viðkomandi, tá vitlíki verður nýtt til at stýra stóra dátu og læra frá hesum.
5. Yvirvøking og ábyrgd
Eitt av stórum áhugamálum er, hvør hevur ábyrgdina, tá vitlíki verður nýtt. Um eitt vitlíki-skipan tekur eina skeiva avgerð, hvør stendur tá til ansvar? Hesar avgerðir mugu verða væl staðfestar, áðrenn vitlíki-loysnir verða tiknar í nýtslu. Sum eitt lítið vitlíki-felag, sum í Føroyum, hevur tað týdning at tit stuðla tykkara kundum/borgaeum í at hava trygd og ábyrgd í miðdeplinum.
Trygd í vitlíki er ein týðandi táttur í okkara framhaldi av teknologiskum framstigum. Við tryggari brúkskipan og ábyrgdarfullari nýtslu, kunnu vit gera nógv fyri at skapa eitt tryggari og meira framkomið samfelag.